Review: KEF R11 - premium luidsprekers met immense soundstage (2024)

KEF vernieuwde eind 2018 deR-luidsprekers. Het was geen kleineupdate, maar wel een compleet herdenkenvan de luidsprekerfamilie. En dat heeftzeker resultaat opgeleverd.

KEF R11

De 3-weg R11 die we in de testruimte ontvangen is het vlaggenschip van de nieuwe R-reeks. Bij KEF situeert deze familie zich net onder de Reference-speakers, die samen met Blade en Muon horen tot het ultieme van wat ze daar bij KEF in Maidstone kunnen bedenken. De R-reeks is dus strikt genomen niet het uiterste high-end van het Britse merk, maar dat zou je niet denken als je de fraaie gebouwde R11 uit zijn doos haalt. Een klus die je trouwens best met twee mensen doet, want de luidspreker weegt net geen 38 kg per stuk – en KEF verscheept ze in een heel degelijke verpakking die zelf een aantal kilogram toevoegt aan het verhaal. Maar we raden niet alleen vanwege het gewicht aan dat je met twee aan de slag gaat. De afwerking van de R-speakers is echt premium, en je moet zorg dragen dat je de fraaie buitenkant niet bekrast.

Indrukwekkende driveropstelling

Het gaat hier om het topmodel van de R-familie, met een prijskaartje (2.499 euro per stuk) dat heel wat hoger ligt dan andere R-modellen. De goed presterende R3 bijvoorbeeld, kost circa 800 euro. Je mag terecht dus wel wat eisen stellen aan die R11. KEF wou duidelijk niet teleurstellen, want de R11 combineert een centraal gemonteerde Uni-Q-driver (dé specialiteit van de Britten) met vier 165-mm woofers uit hybride aluminium. Het viertal is netjes verdeeld: twee boven en twee onder de opmerkelijke Uni-Q-driver. Zo’n opstelling met de tweeter in het midden heeft zeker zijn voordelen op akoestisch vlak.

Als er één ding kenmerkend is voor KEF, dan is het wel de Uni-Q. Het is een zeer bijzondere driver met een coaxial design. Dat wil zeggen dat de tweeter onafhankelijk opgehangen is in het midden van een midrange-driver, waardoor hoge details en middenfrequenties uit hetzelfde punt komen. Bij veel speakers wordt er gewerkt met een aparte tweeter en één of meer midrange-drivers die elders in de kast gemonteerd zijn. Luidsprekerbouwers doen natuurlijk hun best om te zorgen dat je in je luisterstoel niet merkt dat de klanken van een instrument eigenlijk van verschillende drivers komen (bijvoorbeeld door designs die naar je toe buigen of tweeters verzonken te monteren), maar dat goed krijgen blijft wel uitdagend. Zit het niet helemaal goed met de timing, dan wordt de klank minder accuraat en verlies je zaken als plaatsing op een soundstage.

De grote troef van een coaxiale driver zoals Uni-Q is dat je die integratieproblemen niet ervaart; alle frequenties die je kunt plaatsen in de ruimte vertrekken vanuit één punt. Dat is geen theoretisch voordeel. Bij het testen van KEF-speakers met Uni-Q merken we keer op keer dat je inderdaad een strakheid ervaart die een heel natuurlijk klankgevoel geeft. Nog een pluspunt: een coaxiale driver beter geschikt voor nearfield-luisteren. Bij klassieke luidsprekers moet je toch een zeker afstand bewaren om de beoogde klankkarakter te verkrijgen. Ok, bij de R11 speelt die pluspunt wellicht minder uit. Het zijn geen speakers waarbij je een halve meter afstand gaat zitten. Maar die Uni-Q-driver zit ook in kleine monitors als de LS50 en de draadloze LSX-speakers, en dan wil je misschien wel van dichtbij luisteren.De Uni-Q-driver in de R11 is inmiddels de nieuwste, twaalfde generatie van deze driver. Het is een van de grote upgrades die in de nieuwe R-reeks zitten. Opmerkelijk ook: deze nieuwe Uni-Q is eigenlijk moderner en nieuwer dan het onderdeel in de duurdere Reference-reeks.

Strak en knap

De vernieuwde R-reeks komt met nieuwe afwerkingen, die meer premium zijn dan voorheen. De zwarte of witte versies in glanslak zijn heel fraai, maar de echte uitschieter is wat ons betreft de walnoot-uitvoering. Op marketingfoto’s is het contrast soms wat opgeschroefd, waardoor de nerven van het hout wat uitdrukkelijker tonen dan in als je hem onder ogen krijgt. Dat maakt dat de R11 in deze uitvoering in het echt iets minder dramatisch, maar misschien ook net wat interieurvriendelijker. Wat heel geslaagd is bij de R-speakers is dat KEF de driverconussen in een passende kleur voorziet. De witte speaker is dus helemaal wit, de zwarte R11 pikzwart. Bij de walnootversie zijn de drivers in een soort koperkleur, voor wat wij een heel verfijnd totaalbeeld vinden. Uiteraard zijn er geen schroeven en bouten in zicht, wat je in deze prijsklasse ook verwacht. Dat je ook enkel een conus zit – de magneet en spreekspoel zitten aan de achterkant gemonteerd – zorgt voor een heel strak resultaat. We kennen weinig luidsprekers die zo modern ogen als deze KEF’s. We hadden het al over het zwaardere gewicht van de R11. Dat verrast initieel, want ondanks zijn hoogte van net geen 130 cm komt deze R-speaker toch slank over. Verhoudingsgewijs is het niet zo breed, dat versterkt die indruk nog meer. Als je ze plaatst, merk je wel dat de R11 behoorlijk diep is. We zijn daar niet rouwig om, want zo is er voldoende kastvolume om die vier woofers goed te laten werken. Overigens heeft het gewicht van de R11 ook te maken met de uitgebreide versteviging (bracing) aan de binnenzijde van de kast, om zo kastresonantie te voorkomen. Alles om die KEFiaanse doelstelling van een zo zuiver mogelijke klank te behalen.

Absolute controle

We hebben de R11 een aantalmaanden op bezoek gehad, watons toeliet om de speakers met eenreeks versterkers te combineren. Nietdat een constante wisselen nodigwas. Wat we er ook aan hingen, deKEF-speakers lieten zich gewilligaansturen. Zelfs met een Sonos Amp(nieuwe versie) werkten de R11’smee, al moesten we toch naar ietshoger uitkijken om echt alles uit despeakers te halen. De R11 is met zijngevoeligheid van 88 dB niet extreemmoeilijk om aan te sturen, maar je hebttoch best wat vermogen op overschot.We hielden wel van de combinatiemet de NAD M10, maar ook de HegelRöst die we in de testruimte hebbenstaan klonk mooi. Vermoedelijk zal jein de handel de combinatie van R11 en Hegel H190 of de nieuwe H390 welvaker tegenkomen, daar KEF en Hegelop heel wat plaatsen samenwerken.‘Exit Music (for a film)’ wordt doorde R11 op een manier neergezetdie ons bij de keel grijpt. Het klopthelemaal: Thom Yorke staat in eengrote kamer, wat afstandelijk, maarals de percussie bijtreedt blijft diegrote, open soundstage intact. Precieshetzelfde ervaren we bij ‘UnfinishedSympathy’ van Massive Attack, datstaat als een huis. Er is een immenskrachtige baslaag aanwezig, maarhet tast niets van het hoge detail ofde stem van Shara Nelson aan. Denatuurlijke weergave van de R11 valtdan weer op als we luisteren naar hetprachtig opgenomen Wonderland-album van getalenteerde pianiste AliceSarah Ott. Elke subtiliteit maar ookgrote dynamische sprongen wordenprobleemloos door de KEF-speakervertolkt. Dat natuurlijk karakter doetook de gloednieuwe Calexio/Iron& Wine ‘Years to Burn’ bijna als eenlive-optreden klinken die in onzewoonkamer wordt opgevoerd. Pas opKEF, dit klinkt naar ons oren vervaarlijkdicht bij een Reference-speaker.

Conclusie

De R11 is door zijn omvang enprestaties in het laag niet geschikt voorelke woonkamer. Je moet deze gigantde ruimte geven – of opteren voor eencompactere vloerstaander als de R5of R7. Of de R3’s. Die hebben we ooklange tijd getest, en voor een relatiefcompacte luidspreker presteert de R3heel straf. Bij alle R-modellen ontdekje de sterktes van de R-familie: eenheldere, natuurlijk weergave die heelcoherent is. Laag-midden-hoog,het vormt een harmonieus, perfect getimed geheel.